مقدمه
حضرت یحیی (علیه‌السلام) یکی از پیامبران برجسته بنی‌اسرائیل و فرزند حضرت زکریا (علیه‌السلام) است که در قرن اول میلادی می‌زیست. زندگی و شهادت ایشان همیشه مورد توجه تاریخی و مذهبی قرار گرفته است. در این مقاله، به بررسی محل دفن سر و بدن حضرت یحیی (علیه‌السلام) و امامزاده‌های منسوب به ایشان در ایران و افغانستان خواهیم پرداخت.
محل دفن سر حضرت یحیی (علیه‌السلام)
بر اساس منابع معتبر تاریخی، سر حضرت یحیی (علیه‌السلام) در دوران خلافت ولید بن عبدالملک اموی، در جریان بازسازی مسجد جامع اموی در دمشق، کشف شد. این سر درون صندوقی بود که بر آن نوشته شده بود: «هذا رَأسُ یحْیی بْنِ زَکریا». سپس ولید بن عبدالملک دستور داد تا این سر در همان مکان دفن شود و بر روی آن ستون‌هایی بنا گردد. امروزه، این مقام در داخل شبستان شرقی مسجد جامع اموی دمشق قرار دارد و با گنبدی کوچک و ضریحی سبزرنگ مشخص شده است.
محل دفن بدن حضرت یحیی (علیه‌السلام)
اطلاعات دقیقی درباره محل دفن بدن حضرت یحیی (علیه‌السلام) وجود ندارد. برخی منابع اشاره کرده‌اند که بدن ایشان در منطقه‌ای به نام «بعلبک» در لبنان دفن شده است، اما این موضوع به‌طور قطعی تأیید نشده است. تحقیقات بیشتری برای یافتن محل دقیق دفن بدن ایشان لازم است.
امامزاده‌های منسوب به حضرت یحیی (علیه‌السلام) در ایران و افغانستان
امامزاده یحیی در تهران
در محله عودلاجان تهران، بقعه‌ای به نام امامزاده یحیی وجود دارد. این مکان مدفن ابوالقاسم عزالدین یحیی است که نسب او با پانزده واسطه به امام سجاد (علیه‌السلام) می‌رسد. بنای اصلی این امامزاده به دوره مغول بازمی‌گردد و دارای ویژگی‌هایی همچون صحن، مسجد، ایوان، رواق، ضریح، حرم آیینه‌کاری‌شده و گنبد کاشی‌کاری‌شده مخروطی‌شکل است.
امامزاده یحیی بن زید در گنبد کاووس
این بقعه در سه کیلومتری غرب گنبد کاووس قرار دارد و مدفن یحیی بن زید، فرزند زید بن علی و نوه امام سجاد (علیه‌السلام) است. او در سال ۱۲۵ هجری قمری به شهادت رسید و در این مکان دفن شد. بنای امامزاده متعلق به دوره صفویه است و در زمان ناصرالدین شاه قاجار بازسازی شده است.
امامزاده یحیی بن زید در سرپل افغانستان
در شهر سرپل افغانستان، بقعه‌ای به نام امامزاده یحیی بن زید وجود دارد که بنای جدید آن در اوایل دهه ۱۳۸۰ خورشیدی ساخته شده است. این بنا شامل دو طبقه، مناره‌ای به ارتفاع ۲۲ متر و گنبدی به ارتفاع ۲۵ متر است. این امامزاده با کمک شیعیان افغانستان و دولت ایران ساخته شد.
نتیجه‌گیری
حضرت یحیی (علیه‌السلام) یکی از پیامبران مهم تاریخ بشری است که زندگی و شهادت او همچنان در تاریخ و فرهنگ دینی مورد توجه است. محل دفن سر ایشان در مسجد جامع اموی دمشق به‌طور قطعی شناخته شده، اما محل دفن بدن ایشان هنوز به‌طور دقیق مشخص نشده است. امامزاده‌های منسوب به نام یحیی در ایران و افغانستان نیز ارتباطی با حضرت یحیی (علیه‌السلام)، پیامبر بنی‌اسرائیل، ندارند بلکه به فرزندان یا نوادگان ائمه اطهار (علیهم‌السلام) نسبت داده می‌شوند. آگاهی از این مکان‌ها به ما کمک می‌کند تا با تاریخ و میراث مذهبی خود بهتر آشنا شویم.