مقدمه
در دل کوه‌های زاگرس و در نزدیکی شهرستان پلدختر در استان لرستان، غاری شگفت‌انگیز و اسرارآمیز به نام غار کلماکره قرار دارد. این غار به دلیل کشف گنجینه‌های باستانی و ساختار طبیعی منحصربه‌فردش، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مکان‌های تاریخی و طبیعی ایران شناخته می‌شود.
موقعیت جغرافیایی و دسترسی
غار کلماکره در فاصله ۱۳ کیلومتری شمال غربی شهرستان پلدختر و در نزدیکی روستای دره‌باغ واقع شده است. برای دسترسی به این غار، ابتدا باید از خرم‌آباد به پلدختر سفر کرده و سپس به سمت روستای دره‌باغ حرکت کنید. از آنجا، مسیر کوهستانی و صعب‌العبوری را باید طی کنید تا به دهانه غار برسید. این مسیر نیازمند تجهیزات کوهنوردی و آمادگی جسمانی مناسب است.
وجه تسمیه
نام “کلماکره” از سه واژه لری “کل” به معنای بز کوهی نر، “ما” به معنای مأوا یا محل استقرار، و “کره” که نام درختی شبیه به انجیر با میوه‌های نامرغوب است، تشکیل شده است. بنابراین، کلماکره به معنای “مأوای بز کوهی و درخت انجیر” است که به ویژگی‌های طبیعی این منطقه اشاره دارد.
ساختار و ویژگی‌های غار
غار کلماکره از چهار تالار بزرگ تشکیل شده است که با دهلیزها و راهروهای پیچ‌درپیچ به یکدیگر متصل می‌شوند. این غار دارای استالاکتیت‌ها و استالاگمیت‌های زیبا، حوضچه‌های آب طبیعی و ستون‌های رسوبی است که جلوه‌ای خاص به آن بخشیده‌اند. دهانه غار در ارتفاع ۵۵۰ متری از سطح دشت قرار دارد و به دلیل موقعیت خاصش، از دید رهگذران پنهان مانده است.
تالارها و بخش‌های داخلی
– **تالار اول**: محل نگهبانی بوده و دارای اتاقکی به ارتفاع ۸۰ سانتی‌متر و مساحت ۲ مترمربع بوده است که اکنون تخریب شده است.
– **تالار دوم**: محل نگهداری خمره‌های بزرگ و کوچک برای ذخیره مایحتاج روزانه بوده است.
– **تالارهای سوم و چهارم**: محل اصلی نگهداری گنجینه‌های باستانی بوده‌اند.
کشف و تاریخچه
غار کلماکره در سال ۱۳۶۸ توسط یک شکارچی محلی به نام عزیز کلماکره‌ای کشف شد. او در تعقیب یک بز کوهی به دهانه غار رسید و با ورود به آن، به گنجینه‌ای از اشیای باستانی برخورد کرد. این کشف منجر به هجوم قاچاقچیان و غارت آثار ارزشمند غار شد. بسیاری از این اشیا به خارج از کشور منتقل شدند و در موزه‌های معتبری مانند لوور پاریس و متروپولیتن نیویورک نگهداری می‌شوند.
گنجینه‌های باستانی
اشیای کشف‌شده در غار کلماکره شامل موارد زیر است:
– **جام شیردال**: معروف به “سلطان کلماکره”، که در سال ۱۳۹۲ از آمریکا به ایران بازگردانده شد.
– **نقاب‌های طلایی**: مربوط به نیمه نخست هزاره پیش از میلاد، که نشان‌دهنده وجود مراسم آیینی خاص در آن دوران است.
– **پیکره‌های حیوانات و انسان**: ساخته‌شده از طلا و نقره، با جزئیات دقیق و هنرمندانه.
– **ظروف و ریتون‌ها**: شامل کاسه‌ها، تکوک‌ها و تنگ‌های نقره‌ای و طلایی با نقوش برجسته.
– **کتیبه‌ها و سکه‌ها**: با خط میخی و عیلامی، که اطلاعات ارزشمندی از تاریخ و فرهنگ آن دوران ارائه می‌دهند.
اهمیت تاریخی و فرهنگی
غار کلماکره به‌عنوان یکی از مهم‌ترین گنجینه‌های باستانی ایران، اطلاعات ارزشمندی درباره تمدن‌های گذشته، هنر و فرهنگ آن‌ها ارائه می‌دهد. اشیای کشف‌شده نشان‌دهنده مهارت و ذوق هنری مردمان آن دوران است و مطالعه آن‌ها می‌تواند به درک بهتر تاریخ ایران کمک کند.
حفاظت و نگهداری
با توجه به غارت گسترده‌ای که در سال‌های گذشته از غار کلماکره صورت گرفته است، حفاظت از این میراث ارزشمند ضروری است. اقدامات حفاظتی و پژوهشی می‌تواند به حفظ باقی‌مانده آثار و همچنین کشف اطلاعات جدید از این غار کمک کند.
نتیجه‌گیری
غار کلماکره با تاریخچه‌ای پرماجرا و گنجینه‌های باستانی ارزشمند، یکی از مهم‌ترین و اسرارآمیزترین مکان‌های تاریخی ایران است. این غار نه‌تنها از نظر تاریخی، بلکه از نظر طبیعی نیز دارای اهمیت ویژه‌ای است و نیازمند توجه و حفاظت بیشتر است.
غار کلماکره یکی از مهم‌ترین مکان‌های باستانی ایران است که در استان لرستان واقع شده و به دلیل کشف گنجینه‌های ارزشمند باستانی شهرت دارد. در ادامه، فهرستی از حداقل ۱۰ مفهوم مرتبط با غار کلماکره که در ویکی‌پدیا یا ویکی‌دیتا تعریف شده‌اند، ارائه می‌شود:
غار کلماکره یکی از مهم‌ترین مکان‌های باستانی ایران است که در استان لرستان واقع شده و به دلیل کشف گنجینه‌های ارزشمند باستانی شهرت دارد. در ادامه، فهرستی از ۱۰ مفهوم مرتبط با غار کلماکره که در ویکی‌پدیا یا ویکی‌دیتا تعریف شده‌اند، ارائه می‌شود:
1. **جام شیردال (سلطان کلماکره):** این جام نفیس که به شکل شیردال (موجودی افسانه‌ای با بدن شیر و سر عقاب) ساخته شده، یکی از مهم‌ترین اشیای کشف‌شده در غار کلماکره است. این اثر در سال ۱۳۹۲ از سوی دولت آمریکا به ایران بازگردانده شد. ([](
2. **ریتون:** ظروف نوشیدنی باستانی که به شکل حیوانات یا موجودات افسانه‌ای ساخته می‌شدند. در غار کلماکره، ریتون‌های متعددی کشف شده که نشان‌دهنده هنر و فرهنگ دوران باستان است. ([](
3. **نقاب‌های طلایی:** این نقاب‌ها که مربوط به نیمه نخست هزاره پیش از میلاد هستند، در غار کلماکره یافت شده‌اند و نشان‌دهنده وجود مراسم آیینی مشابه بالماسکه در ایران باستان می‌باشند. ([](
4. **موزه فلک‌الافلاک:** موزه‌ای در خرم‌آباد که بخشی از اشیای کشف‌شده از غار کلماکره، از جمله ۱۱۴ قطعه تاریخی، در آن نگهداری می‌شود. ([](
5. **موزه لوور:** یکی از بزرگ‌ترین موزه‌های جهان در پاریس که تعدادی از اشیای غار کلماکره، از جمله ۳۰ قطعه، در آن به نمایش گذاشته شده است. ([](
6. **موزه متروپولیتن نیویورک:** موزه‌ای در نیویورک که ۳۰ قطعه از آثار غار کلماکره در آن نگهداری می‌شود. ([](
7. **خط میخی و عیلامی:** بسیاری از کتیبه‌ها و نوشته‌های روی اشیای کشف‌شده در غار کلماکره به این خطوط باستانی نوشته شده‌اند که نشان‌دهنده قدمت و اهمیت تاریخی آن‌ها است. ([](
8. **تکوک:** ظروفی به شکل حیوانات که برای نوشیدن مایعات مقدس در مراسم آیینی استفاده می‌شدند. در غار کلماکره، تکوک‌های متعددی کشف شده است. ([](
9. **جام‌های نقره‌ای:** بشقاب‌ها و جام‌های نقره‌ای با نقوش برجسته که در غار کلماکره یافت شده‌اند و نشان‌دهنده هنر و فرهنگ دوران باستان هستند. ([](
10. **موزه ایران باستان:** موزه‌ای در تهران که بخشی از اشیای کشف‌شده از غار کلماکره، از جمله ۱۰۰ شیء تاریخی، در آن نگهداری می‌شود. ([](
این مفاهیم به درک بهتر اهمیت تاریخی و فرهنگی غار کلماکره و گنجینه‌های ارزشمند آن کمک می‌کنند.
1. **غار کلماکره**: غاری باستانی در استان لرستان که به دلیل کشف گنجینه‌های ارزشمند باستانی شهرت دارد.
غار کلماکره، واقع در استان لرستان، یکی از مهم‌ترین و اسرارآمیزترین غارهای باستانی ایران است که به دلیل کشف گنجینه‌های ارزشمند باستانی شهرت جهانی یافته است. این غار در ارتفاعات کوه مله، مشرف به روستاهای دره‌باغ و طاق ملک‌حسین، قرار دارد و در سال ۱۳۶۸ توسط یک شکارچی محلی به‌طور تصادفی کشف شد. ([](
نام “کلماکره” در گویش لری از ترکیب سه واژه “کل” به معنای بز کوهی نر، “ما” یا “مان” به معنای ماوا یا مکان استقرار، و “کره” به معنای درخت انجیر وحشی تشکیل شده است. این نام به‌خوبی ویژگی‌های غار را توصیف می‌کند؛ زیرا این غار باستانی در میان کوهستان‌های لرستان قرار دارد و احتمالاً در گذشته ماوای بزهای کوهی بوده است. ([](
کشفیات انجام‌شده در این غار شامل مجموعه‌ای از اشیای باستانی نظیر ریتون‌ها (ظروف نوشیدنی باستانی)، مجسمه‌های حیوانات و انسان، جواهرات طلا و نقره، ماسک‌های طلایی تزیین‌شده با سنگ لاجورد و عاج، و بشقاب‌های نفیس مربوط به دوران هخامنشیان و حکومت مادها است. معروف‌ترین شیء کشف‌شده از غار کلماکره، جام شیردال است که به “سلطان کلماکره” شهرت دارد و در سال ۱۳۹۲ توسط دولت آمریکا به ایران بازگردانده شد. ([](
متأسفانه، بسیاری از گنجینه‌های این غار به‌طور غیرقانونی به خارج از کشور منتقل شده‌اند و اکنون در موزه‌هایی مانند لوور پاریس، متروپولیتن نیویورک، و موزه بریتانیا نگهداری می‌شوند. بااین‌حال، تعدادی از این آثار در موزه‌های داخلی ایران، از جمله موزه فلک‌الافلاک خرم‌آباد و موزه ایران باستان، به نمایش گذاشته شده‌اند. ([](
غار کلماکره نه‌تنها به‌عنوان یک مکان باستان‌شناسی با ارزش، بلکه به‌عنوان یک جاذبه ژئوتوریستی نیز شناخته می‌شود. وجود استالاگمیت‌ها، استالاکتیت‌ها و چالاب‌های درون غار از پدیده‌های زمین‌شناسی منحصربه‌فردی است که به جذابیت‌های طبیعی این مکان افزوده است. ([](
در مجموع، غار کلماکره به‌عنوان یکی از مهم‌ترین کشفیات باستان‌شناسی ایران، نقش بسزایی در شناخت تاریخ و فرهنگ باستانی منطقه ایفا کرده و همچنان مورد توجه پژوهشگران و گردشگران قرار دارد.
2. **جام شیردال**: یکی از اشیای نفیس کشف‌شده در غار کلماکره که به “سلطان کلماکره” معروف است.
**جام شیردال**، معروف به “سلطان کلماکره”، یکی از برجسته‌ترین و نفیس‌ترین اشیای کشف‌شده در غار کلماکره است. این جام، که به دوره هخامنشیان و حدود ۵۰۰ سال پیش از میلاد بازمی‌گردد، به شکل شیردال—موجودی اسطوره‌ای با بدن شیر و سر عقاب—ساخته شده است. شیردال در فرهنگ‌های باستانی نمادی از قدرت و حفاظت بوده و حضور آن در این جام نشان‌دهنده اهمیت و ارزش بالای آن است.
پس از کشف غار کلماکره در سال ۱۳۶۸، بسیاری از اشیای ارزشمند آن، از جمله جام شیردال، توسط قاچاقچیان به خارج از کشور منتقل شدند. این جام در سال ۲۰۰۰ توسط قاچاقچیان از سوئیس به آمریکا برده شد و به‌عنوان اثری متعلق به سوریه ثبت گردید. با این حال، پس از بررسی‌های کارشناسان، مشخص شد که این جام از غار کلماکره در ایران به سرقت رفته است. در نهایت، دولت آمریکا در سال ۱۳۹۲ این اثر ارزشمند را به‌عنوان نشانه‌ای از حسن نیت به ایران بازگرداند.
جام شیردال به‌عنوان نمادی از هنر و فرهنگ غنی ایران باستان، اهمیت ویژه‌ای در شناخت تاریخ و تمدن این سرزمین دارد. کشف و بازگرداندن آن به ایران، گواهی بر ارزش و اهمیت حفاظت از میراث فرهنگی کشور است.
3. **ریتون**: ظروف نوشیدنی باستانی که تعدادی از آن‌ها در غار کلماکره یافت شده‌اند.
**ریتون**، که در فارسی به آن **تکوک** نیز گفته می‌شود، نوعی ظرف نوشیدنی باستانی است که اغلب به شکل حیوانات یا موجودات اساطیری ساخته می‌شد. این ظروف معمولاً از جنس فلزاتی مانند طلا، نقره یا برنز ساخته شده و در مراسم آیینی و مذهبی برای نوشیدن مایعات مقدس یا ریختن نوشیدنی‌ها به عنوان نذر استفاده می‌شدند.
غار کلماکره، واقع در استان لرستان، یکی از مهم‌ترین مکان‌های کشف ریتون‌های باستانی در ایران است. در این غار، تعداد قابل توجهی از این ظروف نفیس با طراحی‌های پیچیده و هنرمندانه یافت شده است. این ریتون‌ها نه تنها نشان‌دهنده مهارت بالای فلزکاران آن دوره هستند، بلکه بازتاب‌دهنده باورها و آیین‌های مذهبی و فرهنگی مردمان باستانی منطقه نیز می‌باشند.
یکی از نمونه‌های برجسته ریتون‌های کشف‌شده در غار کلماکره، ریتونی به شکل بز نشسته است که از دو تکه جداگانه ساخته شده و به‌صورت قیفی به هم متصل شده‌اند. این اثر هنری با بلندی ۱۳۲ میلی‌متر و قطر دهانه ۹۵ میلی‌متر، نمونه‌ای از ظرافت و دقت در ساخت ریتون‌ها در آن دوره است. ([](
کشف این ریتون‌ها در غار کلماکره، اطلاعات ارزشمندی درباره هنر فلزکاری، آیین‌ها و باورهای مذهبی و فرهنگی مردمان باستانی ایران ارائه می‌دهد و اهمیت این غار را به عنوان یکی از گنجینه‌های باستان‌شناسی کشور برجسته می‌سازد.
4. **مجسمه‌های نقره‌ای حیوانات وحشی**: آثاری که در غار کلماکره کشف شده و شامل اشکال حیوانات وحشی هستند.
غار کلماکره، واقع در استان لرستان، یکی از مهم‌ترین کشفیات باستان‌شناسی ایران است که در آن مجموعه‌ای از آثار هنری و تاریخی ارزشمند یافت شده است. در میان این آثار، مجسمه‌های نقره‌ای به شکل حیوانات وحشی جایگاه ویژه‌ای دارند.
این مجسمه‌ها عمدتاً از نقره ساخته شده‌اند و اشکال حیواناتی مانند شیر، گاو، قوچ، بز، عقاب و ماهی را به تصویر می‌کشند. این حیوانات در فرهنگ‌های باستانی منطقه، نمادهای مهمی بوده‌اند و حضور آن‌ها در آثار هنری نشان‌دهنده اهمیت و جایگاه ویژه‌شان در باورها و آیین‌های آن دوران است.
برخی از این مجسمه‌ها به صورت تکوک (ریتون) طراحی شده‌اند؛ ظروفی که برای ریختن مایعات مقدس در مراسم آیینی استفاده می‌شدند. این تکوک‌ها معمولاً به شکل حیوانات ساخته می‌شدند و دارای سوراخ‌هایی برای ریختن مایعات بودند. به عنوان مثال، در یکی از این تکوک‌ها، سوراخ بالایی روی سر عقاب و سوراخ پایینی در دهان خرگوشی که عقاب شکار کرده، تعبیه شده است. ([](
ساخت این مجسمه‌ها با استفاده از تکنیک‌های پیشرفته‌ای مانند چکش‌کاری، ریخته‌گری، قلم‌زنی و لحیم‌کاری انجام شده است. این آثار نشان‌دهنده تأثیر فرهنگ‌ها و هنرهای مختلف از جمله هنر بومی لرستان، آشور، ایلام، سیمری، سکایی، مانائی و اورارتو هستند. این تأثیرات در نقوش و اشکال نمادین این مجسمه‌ها، مانند گل لوتوس و حیواناتی چون شیر، گاو، قوچ، بز، عقاب و ماهی، به وضوح دیده می‌شود. ([](
مجسمه‌های نقره‌ای حیوانات وحشی غار کلماکره نه تنها از نظر هنری و زیبایی‌شناسی ارزشمند هستند، بلکه اطلاعات مهمی درباره باورها، آیین‌ها و تعاملات فرهنگی اقوام باستانی منطقه ارائه می‌دهند. این آثار به عنوان گنجینه‌ای بی‌نظیر، نقش مهمی در شناخت تاریخ و فرهنگ ایران باستان ایفا می‌کنند.
5. **موزه فلک‌الافلاک**: موزه‌ای در خرم‌آباد که بخشی از اشیای کشف‌شده از غار کلماکره در آن نگهداری می‌شود.
**موزه فلک‌الافلاک**، واقع در قلعه تاریخی فلک‌الافلاک در شهر خرم‌آباد، یکی از مهم‌ترین مراکز نگهداری و نمایش آثار باستانی در ایران است. این موزه مجموعه‌ای از اشیای تاریخی و فرهنگی را در خود جای داده است که بخشی از آن‌ها به گنجینه‌های کشف‌شده از **غار کلماکره** اختصاص دارد.
غار کلماکره، واقع در استان لرستان، در سال ۱۳۶۸ کشف شد و به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین گنجینه‌های باستانی جهان شناخته می‌شود. این غار حاوی هزاران شیء ارزشمند از جمله پیکره‌ها، بشقاب‌ها، تکوک‌ها، نقاب‌های طلایی و سکه‌های طلا و نقره بود که به تمدن‌های باستانی ایران تعلق داشتند.
پس از کشف، بسیاری از این اشیا به خارج از کشور قاچاق شدند و در موزه‌هایی مانند لوور پاریس و متروپولیتن نیویورک به نمایش درآمدند. با این حال، تعدادی از این آثار ارزشمند در ایران باقی ماندند و اکنون در موزه فلک‌الافلاک نگهداری می‌شوند. بر اساس گزارش‌ها، ۱۱۴ قطعه از اشیای کشف‌شده از غار کلماکره در این موزه به نمایش گذاشته شده است. ([](
این اشیا شامل جام‌ها و تکوک‌های نقره‌ای با نقوش برجسته، مجسمه‌های حیوانات و انسان، جواهرات طلا و نقره، ماسک‌های طلایی تزیین‌شده با سنگ لاجورد و عاج، و بشقاب‌های نفیس هستند که نشان‌دهنده هنر و مهارت تمدن‌های باستانی ایران می‌باشند. ([](
نگهداری این آثار در موزه فلک‌الافلاک نه‌تنها به حفظ و نمایش میراث فرهنگی ایران کمک می‌کند، بلکه به پژوهشگران و علاقه‌مندان امکان می‌دهد تا با تاریخ و هنر باستانی این سرزمین آشنا شوند.
6. **کاسیان**: ساکنان اصلی لرستان که برخی معتقدند گنجینه‌های غار کلماکره متعلق به آن‌هاست.
**6. کاسیان: ساکنان اصلی لرستان که برخی معتقدند گنجینه‌های غار کلماکره متعلق به آن‌هاست.**
کاسیان، یکی از اقوام باستانی ساکن در منطقه لرستان، نقش مهمی در تاریخ این ناحیه ایفا کرده‌اند. برخی از باستان‌شناسان بر این باورند که گنجینه‌های کشف‌شده در غار کلماکره، که شامل مجسمه‌ها و ظروف نقره‌ای با اشکال حیوانات وحشی و تنگ‌های نقره‌ای با برجستگی‌های زیبا هستند، ممکن است غنائمی باشند که کاسیان از یغماگران و سپاهیان آنتی‌گون، یکی از سرداران اسکندر مقدونی، بازپس گرفته‌اند. ([](
این نظریه بر اساس این فرض است که آنتی‌گون در مسیر خود به همدان از کوه‌های لرستان عبور کرده و ممکن است در این منطقه با مقاومت کاسیان مواجه شده باشد. در نتیجه، کاسیان توانسته‌اند بخشی از غنائم را بازپس گیرند و آن‌ها را در غار کلماکره پنهان کنند. این ارتباط تاریخی، اهمیت غار کلماکره را به‌عنوان مکانی برای نگهداری گنجینه‌های ارزشمند در تاریخ منطقه برجسته می‌کند.
7. **اسکندر مقدونی**: فرمانده مقدونی که برخی گمان می‌کنند گنجینه‌های غار کلماکره در زمان حمله او به ایران پنهان شده است.
غار کلماکره، واقع در استان لرستان، یکی از مهم‌ترین گنجینه‌های باستانی ایران است که در سال ۱۳۶۸ کشف شد. این غار حاوی مجموعه‌ای از اشیای نفیس و تاریخی است که منشاء و زمان پنهان‌سازی آن‌ها موضوع بحث‌های متعددی بوده است.
یکی از نظریه‌های مطرح‌شده این است که در زمان حمله اسکندر مقدونی به ایران، بخشی از گنجینه‌های هخامنشیان برای محافظت از دسترس مهاجمان، از شوش به غار کلماکره منتقل شده است. بر اساس این روایت، چهار نگهبان برای حفاظت از این گنجینه انتخاب شدند که هر یک پس از مرگ دیگری را دفن کرده‌اند. در زمان کشف غار، بقایای اسکلت‌های این نگهبانان نیز یافت شده است. ([](
با این حال، برخی پژوهشگران این نظریه را به چالش کشیده‌اند. مطالعات انجام‌شده بر روی کتیبه‌های اشیای یافت‌شده در غار نشان می‌دهد که این گنجینه ممکن است متعلق به سلسله‌ای محلی به نام ساماتوره باشد که در دوره عیلامی نو بر جنوب لرستان حکمرانی می‌کرده‌اند. این یافته‌ها نشان می‌دهد که گنجینه غار کلماکره احتمالاً پیش از حمله اسکندر مقدونی پنهان شده است. ([](
در مجموع، ارتباط گنجینه غار کلماکره با حمله اسکندر مقدونی به ایران همچنان موضوعی مورد بحث است و نیاز به تحقیقات بیشتری دارد تا منشاء دقیق این گنجینه مشخص شود.
8. **خط میخی**: نوعی خط باستانی که بر روی برخی از اشیای کشف‌شده در غار کلماکره دیده می‌شود.
**8. خط میخی: نوعی خط باستانی که بر روی برخی از اشیای کشف‌شده در غار کلماکره دیده می‌شود**
خط میخی یکی از قدیمی‌ترین نظام‌های نوشتاری در تاریخ بشر است که توسط اقوام باستانی آسیای غربی مانند سومری‌ها، آشوری‌ها، بابلی‌ها، ایلامی‌ها و ایرانی‌ها از هزاره سوم پیش از میلاد تا نیمه سده اول میلادی برای نوشتن استفاده می‌شد. این خط از نشانه‌های میخ‌مانندی تشکیل شده که در کنار هم قرار گرفته و واژه‌ها، هجاها یا حروف را می‌سازند. سومری‌ها در حدود ۲۹۰۰ پیش از میلاد با ساده‌سازی خط تصویری، نشانه‌های خط میخی را ایجاد کردند. سپس اکدی‌ها، بابلی‌ها و دیگر اقوام باستانی این خط را توسعه داده و به کار بردند. ([](
در غار کلماکره، واقع در استان لرستان، اشیای باستانی متعددی کشف شده است که برخی از آن‌ها دارای کتیبه‌هایی به خط میخی هستند. این کتیبه‌ها عمدتاً به خط میخی ایلامی نو نگاشته شده‌اند و اطلاعات ارزشمندی درباره تاریخ و فرهنگ منطقه ارائه می‌دهند. به عنوان مثال، بر روی یک کاسه نقره طلاکوب، کتیبه‌ای به خط میخی ایلامی نو با عنوان «آمیریش شاه ساماتوره پسر طابالا» دیده می‌شود. ([](
وجود این کتیبه‌ها نشان‌دهنده ارتباط فرهنگی و تاریخی منطقه لرستان با تمدن‌های باستانی همجوار است. همچنین، این کتیبه‌ها به شناسایی سلسله‌های محلی و فرمانروایان آن دوره کمک کرده و اطلاعات مهمی درباره ساختارهای سیاسی و اجتماعی آن زمان ارائه می‌دهند. به طور کلی، خط میخی به کار رفته در اشیای غار کلماکره، گواهی بر تعاملات فرهنگی و تاریخی گسترده در منطقه زاگرس و نقش مهم آن در تاریخ باستانی ایران است.
9. **نقاب‌های طلایی**: صورتک‌های طلایی تزئین‌شده با سنگ لاجورد و عاج که در غار کلماکره یافت شده‌اند.
**9. نقاب‌های طلایی: صورتک‌های طلایی تزئین‌شده با سنگ لاجورد و عاج که در غار کلماکره یافت شده‌اند.**
غار کلماکره، واقع در استان لرستان، یکی از مهم‌ترین کشفیات باستان‌شناسی ایران است که گنجینه‌ای ارزشمند از اشیای باستانی را در خود جای داده است. در میان این اشیا، نقاب‌های طلایی با تزئینات سنگ لاجورد و عاج، جایگاه ویژه‌ای دارند.
این نقاب‌ها، که به نیمه نخست هزاره اول پیش از میلاد بازمی‌گردند، نشان‌دهنده مهارت و هنر پیشرفته صنعتگران آن دوره هستند. استفاده از طلا، سنگ لاجورد و عاج در ساخت این نقاب‌ها، بیانگر اهمیت و ارزش بالای آن‌ها در مراسم و آیین‌های مذهبی یا فرهنگی آن زمان است.
برخی پژوهشگران بر این باورند که این نقاب‌ها در آیین‌های مرتبط با پرستش مهر (میترا) مورد استفاده قرار می‌گرفتند. وجود نمادهایی مانند کل و بز، گاو نر و عقاب در اشیای یافت‌شده از غار، که همگی از نمادهای مهرپرستی هستند، این نظریه را تقویت می‌کند. همچنین، برخی معتقدند که این نقاب‌ها در جشن‌ها و مراسمی مشابه بالماسکه‌های امروزی به کار می‌رفته‌اند، که نشان‌دهنده وجود سنت‌های مشابه در ایران باستان است.
کشف این نقاب‌های طلایی در غار کلماکره، نه تنها اطلاعات ارزشمندی درباره هنر و فرهنگ دوران باستان ایران ارائه می‌دهد، بلکه ارتباط عمیق این منطقه با آیین‌ها و سنت‌های مذهبی آن دوره را نیز نشان می‌دهد.
10. **موزه لوور**: موزه‌ای در پاریس که برخی از اشیای کشف‌شده از غار کلماکره در آن نگهداری می‌شود.
موزه لوور، واقع در پاریس، یکی از بزرگ‌ترین و مشهورترین موزه‌های جهان است که مجموعه‌ای گسترده از آثار هنری و تاریخی از سراسر دنیا را در خود جای داده است. این موزه به‌ویژه به‌دلیل نگهداری از برخی اشیای باستانی ایران، از جمله آثار کشف‌شده از غار کلماکره، اهمیت ویژه‌ای دارد.
غار کلماکره، واقع در استان لرستان ایران، در سال ۱۳۶۸ کشف شد و به‌عنوان یکی از شش گنجینه بزرگ کشف‌شده در جهان شناخته می‌شود. این غار حاوی مجموعه‌ای از اشیای نفیس باستانی، شامل پیکره‌ها، بشقاب‌ها و تکوک‌های نقره‌ای و طلایی بود که به تمدن‌های باستانی ایران تعلق داشتند. متأسفانه، بسیاری از این آثار به‌طور غیرقانونی از کشور خارج شدند و در موزه‌های مختلف جهان، از جمله موزه لوور، نگهداری می‌شوند.
در حال حاضر، حدود ۳۰ قطعه از اشیای غار کلماکره در موزه لوور به نمایش گذاشته شده‌اند. این آثار شامل تکوک‌ها و پیکره‌های نقره‌ای با نقش‌ونگارهای ظریف هستند که نمایانگر هنر و فرهنگ غنی ایران باستان می‌باشند. حضور این اشیا در موزه لوور، علاوه بر نمایش ارزش‌های هنری و تاریخی آن‌ها، نشان‌دهندهٔ اهمیت و تأثیر تمدن‌های باستانی ایران در تاریخ هنر جهان است.
ارتباط موزه لوور با غار کلماکره، به‌عنوان محلی برای نگهداری و نمایش این گنجینه‌های باستانی، اهمیت ویژه‌ای در معرفی و حفظ میراث فرهنگی ایران دارد. با این حال، خروج غیرقانونی این آثار از کشور، موضوعی است که همچنان مورد بحث و پیگیری قرار دارد و تلاش‌هایی برای بازگرداندن این گنجینه‌های ارزشمند به ایران صورت گرفته است.
این مفاهیم به درک بهتر اهمیت تاریخی و فرهنگی غار کلماکره کمک می‌کنند.
غار کلماکره، واقع در استان لرستان، یکی از مهم‌ترین کشفیات باستان‌شناسی ایران است که اهمیت تاریخی و فرهنگی آن به دلایل متعددی برجسته می‌شود.
**اهمیت تاریخی:**
این غار در سال ۱۳۶۸ کشف شد و گنجینه‌ای از اشیای باستانی متعلق به دوران عیلام نو (حدود ۲۷۰۰ سال پیش) در آن یافت شد. این اشیا شامل ریتون‌ها (ظروف نوشیدنی باستانی)، مجسمه‌های حیوانات و انسان، جواهرات طلا و نقره، ماسک‌های طلایی تزیین‌شده با سنگ لاجورد و عاج، و بشقاب‌های نفیس هستند. کتیبه‌های موجود بر روی این اشیا، که به خط عیلامی و میخی نوشته شده‌اند، اطلاعات ارزشمندی درباره پادشاهان و سلسله‌های آن دوران ارائه می‌دهند. ([](
**اهمیت فرهنگی:**
اشیای یافت‌شده در غار کلماکره نشان‌دهنده مهارت و هنر تمدن‌های باستانی ایران هستند. نقوش و اشکال نمادین مانند گل لوتوس، شیر، گاو، قوچ، بز، عقاب و ماهی بر روی این اشیا، بیانگر تأثیر فرهنگ‌ها و مذاهب مختلف بر هنر آن دوران است. این آثار همچنین نشان‌دهنده تبادلات فرهنگی و هنری بین اقوام مختلف مانند آشوریان، اورارتوها و ماناییان هستند. ([](
**حفاظت و نگهداری:**
متأسفانه، بسیاری از گنجینه‌های این غار در سال‌های گذشته به سرقت رفته و به موزه‌های مختلف جهان منتقل شده‌اند. با این حال، برخی از این آثار در موزه‌های ایران مانند موزه فلک‌الافلاک خرم‌آباد و موزه ایران باستان نگهداری می‌شوند. این واقعیت بر اهمیت حفاظت و نگهداری از میراث فرهنگی و تاریخی کشور تأکید می‌کند. ([](
در مجموع، غار کلماکره با گنجینه‌های ارزشمند خود، نه تنها به درک بهتر تاریخ و فرهنگ ایران باستان کمک می‌کند، بلکه اهمیت حفاظت از میراث فرهنگی را نیز یادآور می‌شود.