مقدمه
شیخ ابوالحسن خرقانی، یکی از برجسته‌ترین عارفان ایرانی، در قرن چهارم و پنجم هجری قمری می‌زیست. او با تعالیم و اندیشه‌های عمیق خود، تأثیر بسزایی بر تصوف و عرفان اسلامی گذاشت. زندگی ساده، محبت بی‌قید و شرط به انسان‌ها و زهد از ویژگی‌های بارز شخصیت او بود.
شیخ ابوالحسن علی بن جعفر بن سلمان خرقانی در سال ۳۵۲ هجری قمری در روستای خرقان، واقع در نزدیکی بسطام، به دنیا آمد. او در خانواده‌ای ساده و بی‌سواد رشد کرد و مخارج زندگی و خانقاه خود را از طریق کشاورزی و باغبانی تأمین می‌کرد. با وجود نداشتن تحصیلات رسمی، به مقام والایی در عرفان اسلامی دست یافت.
شیخ خرقانی به زهد، ساده‌زیستی و عشق به انسان‌ها شهرت داشت. او معتقد بود که هر کس به درگاه الهی به جان ارزد، بر خوان او به نان ارزد. این نگرش نشان‌دهنده روحیه فراگیر و انسان‌دوستی اوست.
از شیخ ابوالحسن خرقانی سه اثر به‌جا مانده است:
– «رسالة الخائف الهائم من لومة اللائم»
– «فواتح الجمال»
– «نور العلوم»
کتاب «نور العلوم» مشهورترین اثر اوست که در آن به مبانی عرفانی و روایی پرداخته شده است. این کتاب توسط یکی از شاگردانش در ده باب تدوین شده است.
شیخ خرقانی با عارفان بزرگی همچون ابوسعید ابوالخیر ارتباط داشت. در حکایات آمده است که ابوسعید ابوالخیر، شیخ‌الرئیس ابوعلی سینا و ناصر خسرو قبادیانی به خرقان رفته و با وی مصاحبت‌هایی داشته‌اند و مقام معنوی او را ستوده‌اند.
آرامگاه شیخ ابوالحسن خرقانی در روستای قلعه‌نو خرقان، در ۲۴ کیلومتری شمال شاهرود، قرار دارد. این مجموعه به‌صورت باغ ایرانی طراحی شده و نهر آبی از کنار آن می‌گذرد. محراب این بنا که متعلق به دوره ایلخانی است، از جمله مهم‌ترین بخش‌های بنای فعلی این آرامگاه محسوب می‌شود.
شیخ ابوالحسن خرقانی با تعالیم و زندگی ساده خود، نمونه‌ای از عشق و شفقت به انسان‌ها را به نمایش گذاشت. آثار و میراث او همچنان الهام‌بخش علاقه‌مندان به عرفان و معنویت است.
شیخ ابوالحسن خرقانی، عارف برجسته قرن چهارم و پنجم هجری، با مفاهیم و موضوعات متعددی در ویکی‌پدیا و ویکی‌دیتا مرتبط است. در ادامه، فهرستی از حداقل ۱۰ مفهوم مرتبط با او ارائه می‌شود:
شیخ ابوالحسن خرقانی، عارف برجسته قرن چهارم و پنجم هجری، با مفاهیم و موضوعات متعددی در ویکی‌پدیا و ویکی‌دیتا مرتبط است. در ادامه، فهرستی از حداقل ۱۰ مفهوم مرتبط با او ارائه می‌شود:
1. **عرفان اسلامی**: شیخ ابوالحسن خرقانی یکی از چهره‌های برجسته عرفان اسلامی است که با تعالیم و سلوک خود، تأثیر عمیقی بر توسعه و گسترش این مکتب داشته است.
2. **تصوف**: به عنوان یکی از صوفیان نامدار، خرقانی نقش مهمی در ترویج آموزه‌های تصوف و معرفی مفاهیمی چون زهد، تقوا و محبت ایفا کرده است.
3. **بایزید بسطامی**: خرقانی خود را مرید و شاگرد روحانی بایزید بسطامی می‌دانست و بسیاری از تعالیم و اندیشه‌های او را ادامه داد.
4. **کرامات اولیا**: کرامات و اعمال خارق‌العاده‌ای به شیخ ابوالحسن خرقانی نسبت داده شده است که نشان‌دهنده مقام والای او در میان اولیای الهی است.
5. **انسان‌دوستی**: خرقانی با تأکید بر محبت و خدمت به همه انسان‌ها، بدون توجه به مذهب یا قومیت، به عنوان نمادی از انسان‌دوستی در تاریخ شناخته می‌شود.
6. **خانقاه**: او خانقاهی را تأسیس کرد که محل تجمع و آموزش صوفیان و مریدان بود و نقش مهمی در گسترش تعالیم عرفانی داشت.
7. **تذکرةالاولیاء**: فریدالدین عطار در این کتاب به زندگی و سخنان شیخ ابوالحسن خرقانی پرداخته و او را به عنوان یکی از اولیای بزرگ معرفی کرده است.
8. **نورالعلوم**: مجموعه‌ای از سخنان و تعالیم خرقانی که به همت محققان گردآوری شده و به عنوان منبعی مهم در شناخت اندیشه‌های او محسوب می‌شود.
9. **سعدی شیرازی**: اندیشه‌های انسان‌دوستانه و جهان‌شمول خرقانی تأثیر قابل‌توجهی بر آثار سعدی داشته و در اشعار و نوشته‌های او بازتاب یافته است.
10. **اومانیسم**: اندیشه‌های خرقانی در مورد ارزش و کرامت انسان، شباهت‌هایی با مکتب اومانیسم دارد، هرچند با تفاوت‌های بنیادین در مبانی فلسفی و دینی.
این مفاهیم نشان‌دهنده گستره تأثیر و ارتباط شیخ ابوالحسن خرقانی با موضوعات مختلف در حوزه عرفان و اندیشه اسلامی است.
1. **بایزید بسطامی**: عارف مشهور ایرانی که خرقانی او را پیر و مقتدای خود می‌دانست و تحت تأثیر اندیشه‌های او بود.
بایزید بسطامی، عارف برجستهٔ قرن دوم و سوم هجری، تأثیر عمیقی بر عرفان اسلامی داشته است. شیخ ابوالحسن خرقانی، که حدود یک قرن پس از بایزید می‌زیست، او را پیر و مقتدای خود می‌دانست و تحت تأثیر اندیشه‌های او بود.
نقل است که بایزید هر سال به زیارت دهستان می‌رفت و در مسیر خود، هنگام عبور از خرقان، می‌ایستاد و می‌گفت: «از این دیه دزدان بوی مردی می‌شنوم؛ مردی بود نام او علی و کنیت او ابوالحسن؛ به درجه از من پیش بود، بار عیال کشد و کشت کند و درخت نشاند.» ([](
از سوی دیگر، شیخ ابوالحسن خرقانی نیز ارادت ویژه‌ای به بایزید داشت. گفته شده است که او دوازده سال هر شب پس از نماز خفتن، به زیارت مزار بایزید در بسطام می‌رفت و دعا می‌کرد: «بار خدایا، از آن خلعت که بایزید را داده‌ای، ابوالحسن را بویی ده.» ([](
این ارتباط معنوی نشان‌دهندهٔ تأثیر عمیق بایزید بسطامی بر شیخ ابوالحسن خرقانی است. خرقانی با وجود فاصلهٔ زمانی، بایزید را الگوی سلوک عرفانی خود قرار داده و از تعالیم و سیرهٔ او بهره برده است.
2. **ابوسعید ابوالخیر**: عارف نامدار که با خرقانی دیدار داشته و مقام معنوی او را ستوده است.
شیخ ابوسعید ابوالخیر (۳۵۷-۴۴۰ هجری قمری) از عارفان برجستهٔ قرن پنجم هجری است که با شیخ ابوالحسن خرقانی (۳۵۲-۴۲۵ هجری قمری) دیدارهایی داشته و مقام معنوی او را ستوده است. این ملاقات‌ها نشان‌دهندهٔ ارتباط عمیق و احترام متقابل بین این دو شخصیت بزرگ تصوف است.
در یکی از این دیدارها، ابوسعید به خرقان سفر کرد و در خانقاه شیخ ابوالحسن اقامت گزید. در این مدت، ابوسعید با احترام و سکوت در محضر شیخ حضور داشت و به سخنان او گوش فرا می‌داد. این رفتار نشان‌دهندهٔ ادب و تواضع ابوسعید در برابر مقام معنوی خرقانی بود. در این دیدار، شیخ ابوالحسن به ابوسعید گفت: «تو حاجت مایی از خدای تعالی. ما از خدای تعالی به حاجت خواسته‌ایم که دوستی از دوستان خویش بفرست، تا ما این سِرهای تو بدو هویدا گوییم. تو آن حاجت مایی.» ([](
همچنین، در مجلس دیگری، ابوسعید در حضور خرقانی دربارهٔ «راه انسان به خدا» سخن گفت و بیان کرد: «این راهی است که عنکبوتان بر آن تار تنیده‌اند و روباهان آن را آلوده‌اند.» خرقانی در تکمیل سخن او افزود: «این راه ماست به او. راه او با ما چیست؟» این گفت‌وگو نشان‌دهندهٔ عمق تفکر و تبادل اندیشه‌های عرفانی بین این دو عارف بزرگ است. ([](
این ارتباط و تعاملات بین ابوسعید ابوالخیر و شیخ ابوالحسن خرقانی، علاوه بر نشان دادن احترام و ارادت متقابل، به ترویج و تعمیق مفاهیم عرفانی در آن دوره کمک شایانی کرده است.
3. **ابن سینا**: فیلسوف بزرگ ایرانی که به دیدار خرقانی رفته و با او گفت‌وگو کرده است.
ابن سینا، فیلسوف و پزشک برجستهٔ ایرانی، در دوران حیات خود با عارفان و صوفیان متعددی ملاقات داشته است. یکی از این دیدارها، ملاقات او با شیخ ابوالحسن خرقانی، عارف نامدار قرن چهارم و پنجم هجری، بوده است.
بر اساس روایت‌های موجود، ابن سینا به دلیل شهرت و مقام معنوی شیخ ابوالحسن، تصمیم به دیدار او در خرقان می‌گیرد. هنگامی که به خانهٔ شیخ می‌رسد، او را نمی‌یابد و از همسر شیخ دربارهٔ محل او می‌پرسد. همسر شیخ با نارضایتی پاسخ می‌دهد که او به کوه رفته تا هیزم بیاورد. ابن سینا به سوی کوه می‌رود و شیخ را می‌بیند که هیزم‌ها را بر پشت شیری بار کرده و به سوی خانه بازمی‌گردد. ابن سینا با دیدن این صحنه شگفت‌زده می‌شود و از شیخ دربارهٔ این وضعیت می‌پرسد. شیخ در پاسخ می‌گوید: «تا ما بار چنان گرگی نکشیم، شیری چنین بار ما نکشد.» این جمله به تحمل سختی‌ها و مشکلات زندگی، به‌ویژه در روابط خانوادگی، اشاره دارد.
در ادامهٔ این دیدار، ابن سینا و شیخ ابوالحسن به گفت‌وگو می‌پردازند. در حین صحبت، شیخ مشغول تعمیر دیواری می‌شود و تبرش از دستش می‌افتد. پیش از آنکه ابن سینا بتواند تبر را به او بازگرداند، تبر خود به دست شیخ بازمی‌گردد. این کرامت باعث حیرت و تأثیر عمیق ابن سینا می‌شود.
این ملاقات نشان‌دهندهٔ تعامل و تبادل اندیشه میان فلسفه و عرفان در آن دوره است. ابن سینا، به عنوان نمایندهٔ عقل و فلسفه، و شیخ ابوالحسن خرقانی، به عنوان نماد عرفان و تصوف، در این دیدار به تبادل نظر می‌پردازند. این ارتباط بیانگر تلاش برای پیوند دادن دانش عقلی و تجربهٔ عرفانی در جستجوی حقیقت است.
با این حال، برخی محققان در صحت جزئیات این روایت‌ها تردید دارند و آن‌ها را بیشتر به عنوان حکایات تمثیلی می‌دانند که برای نشان دادن کرامات اولیاء و بزرگان صوفیه نقل شده‌اند. با این وجود، اصل ملاقات میان ابن سینا و شیخ ابوالحسن خرقانی به عنوان دو شخصیت معاصر محتمل به نظر می‌رسد.
4. **ناصر خسرو قبادیانی**: شاعر و متفکر ایرانی که با خرقانی ملاقات داشته و از او تأثیر پذیرفته است.
**ناصر خسرو قبادیانی**، شاعر، فیلسوف و متفکر برجستهٔ ایرانی قرن پنجم هجری، در جستجوی حقیقت و معرفت، با عارفان و اندیشمندان زمان خود ملاقات‌هایی داشت که یکی از مهم‌ترین آن‌ها دیدار با **شیخ ابوالحسن خرقانی** بود.
بر اساس روایت دولتشاه سمرقندی، ناصر خسرو به دیدار شیخ ابوالحسن خرقانی رفت. شیخ، با کرامت خود، از پیش آمدن ناصر خسرو آگاه شد و به مریدانش دستور داد تا او را به خانقاه بیاورند. در این دیدار، ناصر خسرو تمایل خود را برای رهایی از مباحث نظری و پیوستن به اهل حال ابراز کرد. شیخ به او گفت که سال‌ها اسیر عقل ناقص بوده است. ناصر خسرو پرسید که چگونه شیخ به این موضوع پی برده است، زیرا گفته شده است: «أوّلُ ما خَلَقَ اللهُ العقلُ» (نخستین چیزی که خداوند آفرید، عقل بود). شیخ پاسخ داد که آن عقل، عقل انبیاست؛ اما عقل ناقص، عقل تو و پورسیناست که هر دو بدان مغرور شده‌اید. سپس شیخ مطلع قصیده‌ای را که ناصر خسرو شب گذشته سروده بود، بر زبان آورد. ناصر خسرو با دیدن این کرامت، مبهوت شد، زیرا آن قصیده را تنها خودش می‌دانست و کسی از آن آگاه نبود. ([](
این ملاقات تأثیر عمیقی بر ناصر خسرو گذاشت و او را به سوی تهذیب باطن و سیر و سلوک عرفانی سوق داد. برخی منابع اشاره کرده‌اند که ناصر خسرو فنون طریقت را نزد شیخ ابوالحسن خرقانی فراگرفت و به تهذیب باطن و سیر و سلوک پرداخت. ([](
این ارتباط نشان‌دهندهٔ تأثیر عمیق شیخ ابوالحسن خرقانی بر ناصر خسرو و نقش او در تحول فکری و معنوی این شاعر و متفکر ایرانی است.
5. **حکمت خسروانی**: مکتب فلسفی که خرقانی به عنوان احیاگر آن شناخته می‌شود.
**حکمت خسروانی** به مجموعه‌ای از آموزه‌ها و فلسفه‌های باستانی ایران اشاره دارد که بر پایهٔ نور و روشنایی، تقابل با تاریکی، و مفاهیمی همچون جوانمردی و فتوت استوار است. این حکمت، ریشه در سنت‌های فلسفی و عرفانی پیش از اسلام دارد و پس از ورود اسلام به ایران، توسط برخی از عارفان و حکیمان احیا و تداوم یافت.
شیخ ابوالحسن خرقانی، عارف برجستهٔ قرن چهارم و پنجم هجری، به عنوان یکی از احیاگران این مکتب شناخته می‌شود. او با تأکید بر مفاهیمی مانند جوانمردی، سخاوت، شفقت بر خلق، و بی‌نیازی از مردم، آموزه‌های حکمت خسروانی را در سلوک عرفانی خود به کار گرفت. این مفاهیم در سخنان و رفتارهای او به وضوح نمایان است؛ به عنوان مثال، بر سردر خانقاه خود نوشته بود: «هر که در این سرا درآید، نانش دهید و از ایمانش مپرسید، چه آن‌کس که به درگاه باری‌تعالی به جان ارزد، البته بر خوان بوالحسن به نان ارزد.» ([](
همچنین، شیخ شهاب‌الدین سهروردی، بنیان‌گذار فلسفهٔ اشراق، خرقانی را در کنار بایزید بسطامی و حلاج، از ادامه‌دهندگان حکمت خسروانی می‌داند. این ارتباط نشان‌دهندهٔ تأثیر عمیق آموزه‌های باستانی ایران بر عرفان اسلامی و نقش برجستهٔ خرقانی در احیای این مفاهیم است. ([](
بنابراین، شیخ ابوالحسن خرقانی با ترویج و به‌کارگیری اصول حکمت خسروانی در سلوک و تعلیمات خود، نقش مهمی در حفظ و انتقال این مکتب فلسفی به نسل‌های بعدی ایفا کرده است.
6. **خانقاه**: محل زندگی و عبادت صوفیان؛ خرقانی در خانقاه خود پذیرای همه افراد بود و بر سر در آن نوشته بود: «هر که در این سرا درآید نانش دهید و از ایمانش مپرسید».
خانقاه، در فرهنگ صوفیه، مکانی است که صوفیان برای زندگی، عبادت، آموزش و گردهمایی در آن جمع می‌شوند. این مکان‌ها به عنوان پناهگاهی برای سالکان طریقت و محلی برای تزکیه نفس و تقرب به خداوند عمل می‌کنند.
شیخ ابوالحسن خرقانی، عارف برجسته قرن چهارم و پنجم هجری، خانقاهی در روستای خرقان تأسیس کرده بود که به دلیل روحیه مهمان‌نوازی و انسان‌دوستی او شهرت داشت. بر سر در این خانقاه جمله‌ای نقش بسته بود: «هر که در این سرا درآید، نانش دهید و از ایمانش مپرسید؛ چه آن‌کس که به درگاه باری‌تعالی به جان ارزد، البته بر خوان بوالحسن به نان ارزد.» ([](
این عبارت نشان‌دهنده دیدگاه وسیع و انسان‌دوستانه شیخ ابوالحسن خرقانی است که بدون توجه به مذهب، نژاد یا عقیده افراد، همه را شایسته احترام و پذیرایی می‌دانست. این نگرش، برخاسته از تعالیم صوفیانه‌ای است که بر محبت، تسامح و خدمت به خلق تأکید دارد.
خانقاه خرقانی نه تنها مکانی برای عبادت و ذکر بود، بلکه به عنوان مرکزی برای ترویج ارزش‌های انسانی و اخلاقی عمل می‌کرد. این رویکرد، تأثیر عمیقی بر جامعه آن زمان داشت و نشان‌دهنده نقش مهم خانقاه‌ها در ترویج همبستگی و همدلی میان مردم بود.
در مجموع، خانقاه شیخ ابوالحسن خرقانی نمادی از مهمان‌نوازی، تسامح و عشق به انسانیت بود که با تعالیم صوفیانه او همخوانی داشت و به عنوان الگویی برای جوامع بعدی مطرح شد.
7. **سهروردی**: فیلسوف و عارف ایرانی که خرقانی را در کنار قصاب آملی، حلاج و بایزید بسطامی، ادامه‌دهنده حکمت خسروانی توصیف کرده است.
**7. سهروردی: فیلسوف و عارف ایرانی که خرقانی را در کنار قصاب آملی، حلاج و بایزید بسطامی، ادامه‌دهنده حکمت خسروانی توصیف کرده است.**
حکمت خسروانی، مفهومی است که توسط شهاب‌الدین سهروردی، فیلسوف و عارف برجسته ایرانی قرن ششم هجری، معرفی شده است. این حکمت به عنوان سنتی از معرفت و حکمت باستانی ایران پیش از اسلام شناخته می‌شود که ریشه در آموزه‌های زرتشتی و فلسفه‌های پیشااسلامی دارد. سهروردی معتقد بود که این حکمت با ظهور اسلام از بین نرفته، بلکه در تعالیم و سلوک عرفای مسلمان ادامه یافته است.
سهروردی در آثار خود، شیخ ابوالحسن خرقانی را در کنار دیگر عرفای برجسته‌ای مانند حسین بن منصور حلاج، بایزید بسطامی و ابوالقاسم قصاب آملی به عنوان ادامه‌دهندگان این سنت حکمی معرفی می‌کند. او بر این باور بود که این عرفا با سلوک و تعالیم خود، جوهره حکمت خسروانی را حفظ کرده و آن را در قالب اسلامی بازتفسیر کرده‌اند.
شیخ ابوالحسن خرقانی، عارف قرن چهارم هجری، با تعالیم و سلوک خود، بر اهمیت عشق الهی، توحید و فناء فی‌الله تأکید داشت. این مفاهیم با اصول حکمت خسروانی که بر نور، حقیقت و اتصال به منبع الهی تأکید دارد، همخوانی دارد. بنابراین، ارتباط بین خرقانی و حکمت خسروانی در این است که او با تعالیم و سلوک خود، به عنوان یکی از حاملان و مروجان این سنت حکمی در دوره اسلامی شناخته می‌شود.
8. **آرامگاه شیخ ابوالحسن خرقانی**: مقبره این عارف در روستای خرقان که به عنوان یکی از جاذبه‌های گردشگری و معنوی شناخته می‌شود.
## [آرامگاه شیخ ابوالحسن خرقانی](
**۸. آرامگاه شیخ ابوالحسن خرقانی: مقبره این عارف در روستای خرقان که به عنوان یکی از جاذبه‌های گردشگری و معنوی شناخته می‌شود.**
آرامگاه شیخ ابوالحسن خرقانی، عارف برجسته قرن چهارم و پنجم هجری، در روستای قلعه‌نو خرقان، واقع در ۲۴ کیلومتری شمال شاهرود و در نزدیکی بسطام، قرار دارد. ([]( این مجموعه با طراحی به سبک باغ ایرانی، شامل نهر آبی جاری و فضای سبز دل‌نشین است که محیطی آرام و معنوی را برای زائران و گردشگران فراهم می‌کند.
بنای کنونی آرامگاه در دوره اخیر با آجر و تزئینات کاشی ساخته شده است. از بنای کهن، محراب زیبایی با گچ‌بری‌های نفیس متعلق به دوره ایلخانی باقی مانده که در جنوب غربی بنا قرار دارد. ([]( این محراب، برخلاف معمول، رو به مغرب ساخته شده و دارای کتیبه‌ای به زبان فارسی است که نشان‌دهنده تفکر عمیق عرفانی شیخ است.
در کنار آرامگاه، مسجدی منسوب به شیخ ابوالحسن وجود دارد که محراب آن با گچ‌بری‌های زیبا تزئین شده است. همچنین، کتابخانه‌ای در مجموعه آرامگاه تأسیس شده که کتاب‌های مرجع عرفانی در آن نگهداری می‌شود. ([](
این آرامگاه به عنوان یکی از جاذبه‌های گردشگری و معنوی منطقه، سالانه میزبان زائران و علاقه‌مندان به عرفان و تاریخ ایران است. محوطه آرامگاه در تاریخ ۲۲ فروردین ۱۳۴۶ با شماره ۶۴۵ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. ([](
9. **مسجد خرقانی**: مسجدی در نزدیکی آرامگاه او که محراب آن دارای کتیبه‌ای با سخنان خرقانی است.
**9. مسجد خرقانی: مسجدی در نزدیکی آرامگاه او که محراب آن دارای کتیبه‌ای با سخنان خرقانی است.**
مسجد خرقانی، واقع در نزدیکی آرامگاه شیخ ابوالحسن خرقانی، یکی از بناهای تاریخی و مذهبی مهم در منطقه خرقان است. این مسجد به دلیل وجود محرابی با کتیبه‌ای از سخنان شیخ ابوالحسن خرقانی، اهمیت ویژه‌ای دارد. کتیبه مذکور، حاوی آموزه‌ها و اندیشه‌های عرفانی این عارف بزرگ است که بر دیوار محراب نقش بسته است.
وجود این کتیبه در مسجد، نشان‌دهنده تأثیر عمیق شیخ ابوالحسن خرقانی بر جامعه و پیروانش است. این مسجد نه تنها مکانی برای عبادت، بلکه محلی برای ترویج و انتقال آموزه‌های عرفانی او به نسل‌های بعدی بوده است. ارتباط نزدیک مسجد با آرامگاه شیخ، بر اهمیت آن در حفظ و گسترش میراث فرهنگی و معنوی خرقانی تأکید می‌کند.
10. **کتابخانه شیخ ابوالحسن خرقانی**: کتابخانه‌ای که در سال ۱۳۷۳ شمسی در محوطه آرامگاه او تأسیس شده و کتاب‌های مرجع عرفان در آن نگهداری می‌شود.
کتابخانه شیخ ابوالحسن خرقانی در سال ۱۳۷۳ شمسی در محوطه آرامگاه این عارف بزرگ در روستای قلعه‌نو خرقان، واقع در شمال شهرستان شاهرود، تأسیس شده است. این کتابخانه به‌منظور بزرگداشت مقام معنوی شیخ و ترویج آموزه‌های عرفانی او ایجاد شده و مجموعه‌ای از کتاب‌های مرجع در حوزه عرفان را در خود جای داده است. ([](
تأسیس این کتابخانه نشان‌دهنده اهمیت و تأثیر شیخ ابوالحسن خرقانی در تاریخ عرفان اسلامی است. او با اندیشه‌های عمیق و آموزه‌های انسانی خود، نقش بسزایی در شکل‌گیری و توسعه تفکر عرفانی در ایران ایفا کرده است. وجود کتابخانه‌ای با آثار مرجع عرفانی در کنار آرامگاه او، فرصتی را برای پژوهشگران و علاقه‌مندان به عرفان فراهم می‌کند تا با آثار مرتبط آشنا شده و به مطالعه و تحقیق در این زمینه بپردازند.
همچنین، این کتابخانه به‌عنوان بخشی از مجموعه آرامگاه، به جذب گردشگران و زائران کمک می‌کند و به ترویج فرهنگ و تاریخ عرفان ایرانی می‌پردازد. با توجه به اینکه آرامگاه شیخ ابوالحسن خرقانی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است، وجود این کتابخانه به ارزش فرهنگی و تاریخی این مکان می‌افزاید. ([](
این مفاهیم نشان‌دهنده تأثیر گسترده شیخ ابوالحسن خرقانی در حوزه عرفان و فرهنگ ایرانی است.
شیخ ابوالحسن خرقانی، عارف برجسته قرن چهارم و پنجم هجری، با تعالیم و اندیشه‌های خود تأثیر عمیقی بر عرفان و فرهنگ ایرانی گذاشته است. یکی از مفاهیم کلیدی در آموزه‌های او، مهرورزی و انسان‌دوستی بی‌قید و شرط است. این مفهوم بر محبت و خدمت به همه انسان‌ها، بدون توجه به مذهب، نژاد یا موقعیت اجتماعی آن‌ها تأکید دارد.
شیخ خرقانی بر این باور بود که عشق و عبادت حقیقی در خدمت به مردم و ایثار برای آن‌ها تجلی می‌یابد. او معتقد بود که هر انسانی، صرف‌نظر از اعتقادات یا پیشینه‌اش، شایسته محبت و احترام است. این نگرش فراگیر و انسان‌دوستانه، نه‌تنها در زمان خود شیخ خرقانی، بلکه در نسل‌های بعدی نیز تأثیرگذار بوده است.
برای مثال، مولانا جلال‌الدین بلخی، عارف و شاعر برجسته ایرانی، تحت تأثیر ادبیات و معنویت خرقانی، داستان‌ها و حکایات زیادی از زندگانی وی را در مثنوی و کلیات شمس آورده و بر مبنای آن تمثیل‌ها و رموز معنوی و عرفانی را بیان کرده است. ([](
همچنین، اندیشه‌های انسان‌دوستانه و جهان‌شمول شیخ خرقانی در آثار سعدی شیرازی نیز بازتاب یافته است. سعدی با تأثیرپذیری از تعالیم خرقانی، به ترویج مفاهیمی همچون تساهل، تسامح، مدارا و احساس مسئولیت در قبال همنوعان پرداخته است. ([](
این مفاهیم نشان‌دهنده تأثیر گسترده شیخ ابوالحسن خرقانی در حوزه عرفان و فرهنگ ایرانی است. او با تأکید بر مهرورزی و انسان‌دوستی، پایه‌گذار نگرشی شد که در آثار و اندیشه‌های بسیاری از عرفا و شاعران پس از او ادامه یافت و به یکی از ویژگی‌های بارز فرهنگ ایرانی تبدیل شد.