CEO کیست؟ نقش‌ها، وظایف و اختیارات CEO در سازمان چیست؟

اکنون توضیح می‌دهیم CEO مخفف چیست و چه کسی CEO نامیده می‌شود.

مدیر ارشد اجرایی یا CEO که از عبارت Chief Executive Officer گرفته شده است، یکی از بالاترین مقام‌های یک سازمان محسوب می‌شود. اگرچه CEO توسط سهام‌داران انتخاب می‌گردد، اما بر اساس نقش خود در شرکت به‌عنوان یک کارمند محسوب می‌شود. با این حال، او کارمند معمولی نیست؛ چرا که وظایف و نفوذ بسیار مهمی در شرکت دارد.

در شرکت‌هایی که ساختار صحیحی از حاکمیت شرکتی دارند، مدیر عامل قدرت بی‌حد و حصر و کنتر‌ل‌نشده‌ای ندارد. مدیر عامل به طور مستقیم به هیئت‌مدیره گزارش می‌دهد که این هیئت توسط سهام‌داران انتخاب می‌شود و در نهایت به آن‌ها پاسخگو است.

وظایف و مسئولیت‌های مدیر عامل در هر شرکت می‌تواند متفاوت باشد، اما به طور کلی، مدیر عامل به عنوان فردی شناخته می‌شود که موفقیت یا شکست نهایی سازمان بر عهده اوست.

حالا می‌خواهیم بدانیم مسئولیت‌های یک CEO چه چیزهایی می‌تواند باشد. به صورت نظری، یک CEO می‌تواند هر کاری که مایل باشد انجام دهد. برخی از آن‌ها، مخصوصاً در سازمان‌های کوچک‌تر، تمایل دارند که به صورت عملی در انجام وظایف شرکتی مداخله کنند.

بسته به سابقه و تخصص حرفه‌ای، یک CEO ممکن است به وظایف خاصی مانند امور مالی یا بازاریابی تمایل داشته باشد. مرحله‌ای که شرکت در آن از نظر چرخه‌ی عمر قرار دارد نیز بسیار اهمیت دارد. به عنوان مثال، ممکن است یک CEO در ابتدای فرآیند سرمایه‌گذاری بیشتر از دیگران زمان خود را صرف جذب سرمایه کند، در حالی که همتایانش در شرکت‌های با تجربه‌تر ممکن است نیازی به این کار نداشته باشند.

با این حال، بنابر تجربه، زمان و تخصص یک CEO بهتر است بر مسئولیت‌های محدودی متمرکز شود که واقعاً مؤثر و اساسی باشند. در ادامه، به مسئولیت‌های کلیدی یک CEO خواهیم پرداخت که شامل:

۱. تنظیم و اجرای راهبرد (استراتژی) سازمانی

تصمیم‌گیری در مورد خطوط جدید محصولات، ایجاد یا حفظ مزیت رقابتی، یافتن بازارهای جدید احتمالی و کاهش ریسک‌ها و بهره‌گیری از فرصت‌ها از جمله وظایف CEO است.

این تصمیمات بر اساس داده‌ها و مشورت با رهبران ارشد و همچنین راهنمایی هیئت مدیره اتخاذ می‌شوند. اما کنترل و اجرای عملی استراتژی به عهده‌ی CEO است. در ادامه به دیگر مسئولیت‌های CEO خواهیم پرداخت.

۲. ایجاد تیم رهبری ارشد (Senior Leadership Team)

برای یک CEO، توانایی جذب استعدادهای برتر به سازمان اهمیت فراوانی دارد. هرچند که مسئولیت استخدام یا اخراج هر یک از کارکنان به عهده او نیست، اما مسئول ایجاد و نظارت بر تیم رهبری اجرایی است. این تیم به نوبه خود به کارگیری و نظارت بر مدیریت عالی و میانی سازمان می‌پردازد.

تیم رهبری اجرایی شامل نقش‌هایی همچون مدیر ارشد مالی، مدیر ارشد عملیات و بسته به نوع سازمان، شامل سایر نقش‌های مدیریتی است، نظیر مدیر ارشد ریسک یا مدیر ارشد فناوری.

اگرچه در بسیاری از سازمان‌ها، هیئت مدیره اختیار رسمی نهایی را در مورد استخدام در رده‌های بالای مدیریت دارد، ولی غالباً به توصیه‌های CEO توجه می‌کند. در ادامه به دیگر وظایف CEO پرداخته خواهد شد.

۳. اتخاذ تصمیم‌های مرتبط با تخصیص سرمایه

در حالی که مدیران بخش‌های مختلف مسئول بودجه‌ی تخصیص‌یافته به خود هستند، وظیفه تعیین و نظارت بر بودجه کلی سازمان برای اجرای مؤثر استراتژی‌های راهبردی با CEO است.

علاوه بر این، تصمیمات در مورد زمان و روش جذب سرمایه و نیز بهره‌برداری از مازاد سرمایه، مانند بازپرداخت بدهی، سرمایه‌گذاری مجدد در تجارت، یا توزیع سود، بخشی از مسئولیت‌های کلیدی CEO محسوب می‌شود.

۴. تدوین چشم‌انداز، ارزش‌ها و فرهنگ شرکتی

فرهنگ شرکتی به عناصر زیادی بستگی دارد، اما مأموریت، چشم‌انداز و ارزش‌هایی که توسط CEO تدوین و پیاده‌سازی می‌شود، در نهایت جهت‌گیری فرهنگ سازمان را مشخص می‌کند.

CEO باید به دقت به رفتار، اقدامات، و حتی تعاملات شخصی و حرفه‌ای خود توجه کند زیرا دیگران در سازمان از او الگو می‌گیرند. حتی نحوه پوشش و معرفی خود به سایرین می‌تواند بر فضای سازمان تأثیر بگذارد.

۵. ارتباط مؤثر با تمامی ذی‌نفعان

CEO به عنوان نماد سازمان عمل می‌کند و می‌تواند نماینده شرکت در برابر عموم مردم، رسانه‌ها، قانون‌گذاران، کارکنان، مشتریان، و سایر افراد مرتبط باشد. انتقال مؤثر چشم‌انداز، ارزش‌ها و مأموریت سازمان به دیگران اهمیت دارد، اگرچه وجود این ارزش‌ها در عمل، بیشتر حیاتی است.

با درک معنی CEO و مسئولیت‌هایش، در ادامه باید به ویژگی‌های یک CEO موفق بپردازیم.

ویژگی‌های CEO موفق چیست؟

هیچ قانون قطعی‌ای وجود ندارد که ویژگی‌های یک CEO موفق را مشخص کند. ولی اغلب، مدیران عامل موفق دارای بسیاری از خصوصیات زیر هستند یا آن‌ها را نشان می‌دهند:

• اشتیاق بالا: برای مدیریت و هدایت شرکت به شکلی برجسته، لازم است تا با فشارها و چالش‌های نقش حیاتی خود مواجه شوند و این وظیفه مستلزم اشتیاق بالاست؛
• بینش روشن: در تدوین یک استراتژی کسب و کار، CEO باید توانایی پیش‌بینی و تحلیل تغییرات و روندهای جدید را فراتر از عموم مردم داشته باشد؛
• رهبری قوی: حتی با وجود اشتیاق و بینش منحصر به فرد، موفقیت یک کسب و کار بدون داشتن افراد مناسب ممکن نیست. باید افراد با استعداد و توانمند را جذب کند که از اهداف و دیدگاه شرکت حمایت می‌کنند؛
• مهارت‌های ارتباطی قدرتمند: مدیر عامل به عنوان چهره شرکت، باید قادر باشد تا پیام سازمان را به طور مستمر انتقال دهد و تقویت کند. کمتر می‌توان مدیری پیدا کرد که در حضور مخاطبان یا در برابر دوربین تلویزیون به راحتی عمل نکند.

حاکمیت شرکتی و CEO

حالا با مفهوم CEO و وظایف او آشنا شدید، اما لازم است بدانید که مدیرعامل بالاترین مقام اجرایی در یک سازمان است و گزارش‌های خود را به هیئت‌مدیره ارائه می‌دهد.

همه انتصاب‌ها یا عزل‌ها در هیئت‌مدیره با رأی‌گیری سهام‌داران شرکت انجام می‌شود. این ساختار، معماری حاکمیت شرکتی در سازمان را تعریف می‌کند.

هیئت‌مدیره به عنوان یک لایه محافظتی عمل می‌کند تا از حقوق و منافع ذی‌نفعان محافظت کند. این تضمین می‌کند که حتی با وجود جایگاه مدیرعامل، او در شرکت به‌صورت مطلق و استبدادی کنترل ندارد.

نقش هیئت‌مدیره با ظهور معیارهای محیطی، اجتماعی و حاکمیتی (ESG) توسعه یافته است. این معیار به عنوان سنجه‌ای برای ارزیابی شرکت در قبال مسئولیت‌های اجتماعی، تعهدات زیست‌محیطی و سلامت ساختار حاکمیت شرکتی عمل می‌کند. اگرچه در گذشته، هیئت‌مدیره بیشتر بر مراقبت از منافع سهام‌داران متمرکز بود اما اکنون از آن‌ها انتظار می‌رود که بیش از پیش به منافع کلیه‌ ذی‌نفعان توجه داشته باشند، از جمله مشتریان، کارکنان، تأمین‌کنندگان و جامعه.

تفاوت رئیس هیئت‌مدیره و CEO چیست؟

حالا زمان آن رسیده که بررسی کنیم تفاوت میان رئیس هیئت‌مدیره و مدیرعامل (CEO) چیست. مدیرعامل، بالاترین نقش اجرایی شرکت را بر عهده دارد و به نوعی، خود را مسئول کل شرکت می‌داند. در مقابل، رئیس هیئت‌مدیره وظیفه رهبری جلسات و فعالیت‌های هیئت‌مدیره را دارد و مدیرعامل نیز تحت نظر او فعالیت می‌کند.

در بعضی شرایط، یک نفر همزمان به عنوان مدیرعامل و رئیس هیئت‌مدیره را بر عهده می‌گیرد. اما با توجه به پیشرفت در مطالعه روش‌های مدیریتی، بسیاری از شرکت‌ها سعی می‌کنند از این مدل فاصله بگیرند.

از آنجا که هیئت‌مدیره وظیفه ارزیابی عملکرد مدیرعامل را دارد و حتی می‌تواند دربارهٔ پاداش‌ها و ازکارنهادسازی او تصمیم بگیرد، اگر مدیرعامل همزمان رئیس هیئت‌مدیره باشد، تعارض منافع بالقوه‌ای شکل می‌گیرد. امیدواریم اکنون واضح‌ترمتوجه شده باشید که مدیرعامل چه وظایفی دارد و چگونه با رئیس هیئت‌مدیره تفاوت دارد.

نکات کلیدی

• مدیرعامل بالاترین مقام اجرایی در سازمان‌هاست و موظف است که گزارش‌های خود را به هیئت‌مدیره ارائه دهد؛
• تعیین و پیاده‌سازی استراتژی‌های کلان، توزیع منابع و ساخت و هدایت تیم اجرایی از وظایف اوست؛
• مدیرعامل باید توانمندی‌های ارتباطی بالا، دیدگاه مدیریتی قوی و شور و شوق زیادی برای سازمان و کارکنانش داشته باشد؛
• گاهی مدیرعامل به‌عنوان رئیس هیئت‌مدیره نیز فعالیت می‌کند، اما این امر ممکن است به تعارض منافع منجر شود.

خلاصه

مدیرعامل مسئول تصمیم‌گیری‌های اصلی و بر عهده‌گیری مسئولیت‌های کلیدی است و اهداف عمومی شرکت را تنظیم می‌کند. البته نقش و میزان مسئولیت‌های مدیرعامل با توجه به شرایط خاص هر شرکت ممکن است متفاوت باشد. در این نوشته توضیح دادیم که مدیرعامل به چه معناست و چه تفاوتی با رئیس هیئت‌مدیره دارد. همچنین به نکات مهم، وظایف و ویژگی‌های موفق یک مدیرعامل اشاره کردیم. اگر در مورد این محتوا پرسش یا نظری دارید، خوشحال می‌شویم که به اشتراک بگذارید.