تیمور لنگ: جنگجویی خونریز یا حامی فرهنگ و هنر؟
تیمور لنگ، با نام اصلی تیمور گورکانی، یکی از برجسته‌ترین و در عین حال متناقض‌ترین شخصیت‌های تاریخ قرون وسطی است. او در سال ۷۳۶ هجری قمری (۱۳۳۶ میلادی) در شهر کش، که امروزه به شهر سبز در ازبکستان معروف است، به دنیا آمد. تیمور از قوم مغول و طایفه برلاس بود و در جوانی به دلیل جراحاتی که در نبرد به دست و پای راستش وارد شد، به “لنگ” معروف گردید. او توانست با بهره‌گیری از مهارت‌های نظامی و دیپلماتیک، امپراتوری وسیعی را از هند تا آسیای صغیر و از روسیه تا خلیج فارس بنیان نهد.
تیمور در طول حیات خود فتوحات بسیاری انجام داد. او در سال ۷۸۱ هجری قمری خراسان را تسخیر کرده و سپس مناطق دیگری همچون گرگان، مازندران، سیستان و هرات را به قلمرو خود افزود. او در سال ۸۰۰ هجری قمری سرزمین پارس و بخشی از عراق و آذربایجان را فتح کرد و سلسله جلایریان را منقرض نمود. همچنین او به هند حمله کرد و شهر دهلی را به تصرف درآورد. در سال ۸۰۴ هجری قمری تیمور با عثمانیان جنگید و بایزید عثمانی را به اسارت گرفت.
یکی از رویدادهای تلخ دوران حکومت تیمور، حمله او به شهر اصفهان بود. پس از شورش مردم علیه نیروهایش، تیمور دستور قتل عام داد که منجر به کشته شدن حدود هفتاد هزار نفر شد. گفته می‌شود که او دستور داد از سرهای کشته‌شدگان تپه‌هایی ساخته شود. این اقدام تیمور به عنوان یکی از خشونت‌آمیزترین اعمال او در تاریخ به ثبت رسیده است.
اما تیمور تنها یک جنگجوی خونریز نبود. او علاقه خاصی به دانش و هنر داشت و هنرمندان و صنعتگران را از کشتارها مستثنی می‌کرد و از آن‌ها حمایت می‌نمود. ساخت مسجد گوهرشاد در مشهد و مسجد کبود تبریز از نمونه‌های حمایت او از هنر و معماری است که به خوبی نشان‌دهنده توجه او به فرهنگ و هنر می‌باشد.
تیمور در سال ۸۰۷ هجری قمری (۱۴۰۵ میلادی) در حین لشکرکشی به چین، در شهر اترار درگذشت. پس از مرگ او، امپراتوری‌اش به دلیل رقابت‌های داخلی و عدم وجود جانشین قوی، به‌سرعت رو به زوال گذاشت. اما میراث فرهنگی و هنری او از طریق نسل‌های بعدی، به‌ویژه جانشینانش در سلسله تیموریان، حفظ شد.
تیمور لنگ با وجود خشونت‌هایش، نقش مهمی در شکل‌گیری فرهنگ و هنر دوره تیموریان داشت. او با حمایت از هنرمندان و معماران، آثاری بی‌بدیل به جا گذاشت که همچنان نمادی از شکوه و جلال دوره تیموری هستند. این دوگانگی در شخصیت تیمور، او را به یکی از چهره‌های پیچیده و مهم تاریخ تبدیل کرده است.
