مقدمه
در جهان امروزی که آموزش و دانش به‌عنوان یکی از کلیدهای اصلی پیشرفت و توسعه محسوب می‌شوند، شناخت قدیمی‌ترین مراکز آموزشی جهان می‌تواند برای بسیاری از علاقه‌مندان به تاریخ و فرهنگ جذاب باشد. دانشگاه قرویین در مراکش به‌عنوان قدیمی‌ترین دانشگاه جهان که همچنان به فعالیت خود ادامه می‌دهد، مورد توجه خاص قرار دارد. در این مقاله، به بررسی این دانشگاه و نقش آن در تاریخ آموزش عالی جهان می‌پردازیم.
دانشگاه قرویین؛ قدیمی‌ترین دانشگاه جهان
دانشگاه قرویین، واقع در شهر فاس مراکش، به‌عنوان قدیمی‌ترین دانشگاه جهان شناخته می‌شود که همچنان به فعالیت خود ادامه می‌دهد. این دانشگاه در سال ۸۵۹ میلادی توسط فاطمه الفهری، دختر یک بازرگان ثروتمند، تأسیس شد. ابتدا به‌عنوان یک مسجد و مدرسه دینی فعالیت می‌کرد، اما به‌مرور زمان به یک مرکز آموزشی جامع تبدیل شد که علاوه بر علوم دینی، رشته‌هایی مانند زبان‌شناسی، موسیقی، دستور زبان، نجوم و پزشکی را نیز تدریس می‌کرد.
جایگاه دانشگاه قرویین در کتاب رکوردهای گینس
دانشگاه قرویین به‌عنوان نخستین مؤسسه آموزشی در جهان که مدرک تحصیلی اعطا می‌کند، در کتاب رکوردهای گینس ثبت شده است. این دانشگاه نه‌تنها در زمینه تدریس علوم دینی، بلکه در رشته‌های علمی و هنری نیز پیشرو بوده و به‌عنوان یک مرکز فرهنگی و علمی مهم در جهان اسلام شناخته می‌شود.
سایر دانشگاه‌های قدیمی جهان
در کنار دانشگاه قرویین، دانشگاه‌های دیگری نیز در تاریخ آموزش عالی جهان نقش مهمی داشته‌اند. در ادامه به برخی از این دانشگاه‌ها اشاره می‌کنیم.
دانشگاه جندی‌شاپور؛ کهن‌ترین دانشگاه جهان
دانشگاه جندی‌شاپور در ایران، به‌عنوان یکی از قدیمی‌ترین مراکز علمی جهان شناخته می‌شود. این دانشگاه در سال ۲۷۱ میلادی توسط ساسانیان در دزفول تأسیس شد و دارای یک بیمارستان آموزشی و کتابخانه بود. یونسکو در سی و نهمین اجلاس کنفرانس عمومی خود، قدمت تأسیس دانشگاه جندی‌شاپور را ۱۷۵۰ سال ثبت کرده و آن را کهن‌ترین دانشگاه جهان اعلام کرده است.
ربع رشیدی؛ نماد آموزش عالی در قرون وسطی
ربع رشیدی در تبریز، که در قرن ۱۴ میلادی توسط خواجه رشیدالدین فضل‌الله همدانی تأسیس شد، به‌عنوان یکی از نخستین و بزرگ‌ترین دانشگاه‌های جهان با ۷۰۰ سال قدمت شناخته می‌شود. این مجموعه شامل مدارس، کتابخانه‌ها و بیمارستان بوده و به‌عنوان نماد آموزش عالی در زمان خود محسوب می‌شده است.
دانشگاه‌های قدیمی اروپا
در اروپا، دانشگاه بولونیا در ایتالیا که در سال ۱۰۸۸ میلادی تأسیس شد، به‌عنوان قدیمی‌ترین دانشگاه اروپا شناخته می‌شود. پس از آن، دانشگاه آکسفورد در انگلستان که تدریس در آن از سال ۱۰۹۶ میلادی آغاز شده است، از دیگر دانشگاه‌های قدیمی جهان به‌شمار می‌آید.
نتیجه‌گیری
در مجموع، دانشگاه قرویین در مراکش به‌عنوان قدیمی‌ترین دانشگاه جهان که همچنان فعال است، شناخته می‌شود. این دانشگاه نه‌تنها در زمینه علوم دینی، بلکه در رشته‌های مختلف علمی و هنری نیز نقش مهمی داشته است. علاوه بر این، مراکز علمی دیگری مانند دانشگاه جندی‌شاپور در ایران و ربع رشیدی در تبریز نیز با تاریخ طولانی و تأثیر قابل‌توجه خود، نقش مهمی در تاریخ آموزش عالی جهان ایفا کرده‌اند. شناخت این مراکز به ما کمک می‌کند تا با تاریخچه و تکامل آموزش عالی در جهان بیشتر آشنا شویم.
